فرش ابریشم قم به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین و معروف‌ترین فرش‌های ایرانی شناخته می‌شود. این فرش‌ها دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی هستند که آن‌ها را از دیگر فرش‌های ایرانی متمایز می‌کند. در ادامه به برخی از تفاوت‌های اصلی فرش ابریشم قم با دیگر فرش‌های ایرانی پرداخته می‌شود:

1. مواد اولیه:

• فرش ابریشم قم: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های فرش قم با بسیاری از فرش‌های دیگر ایرانی، استفاده از ابریشم خالص در تار و پود آن است. ابریشم به‌دلیل درخشندگی، نرمی و ظرافت خاص خود، جلوه‌ای ویژه به فرش‌های قم می‌بخشد.
• دیگر فرش‌های ایرانی: بسیاری از فرش‌های دیگر ایرانی، مانند فرش‌های تبریز، اصفهان، کاشان و مشهد، اغلب از پشم یا ترکیبی از پشم و ابریشم در بافت خود استفاده می‌کنند. فرش‌های پشمی دارای بافتی نرم‌تر و گرم‌تر هستند، اما درخشندگی و ظرافت ابریشم را ندارند.

2. بافت و تراکم گره:

• فرش ابریشم قم: این فرش‌ها معمولاً با تراکم بسیار بالای گره (بین 400 تا 900 گره در هر اینچ مربع) بافته می‌شوند. این تراکم بالا به فرش قم امکان می‌دهد تا طرح‌های پیچیده و دقیق با جزئیات بالا اجرا شود.
• دیگر فرش‌های ایرانی: در حالی که برخی از فرش‌های ایرانی مانند فرش‌های تبریز و اصفهان نیز دارای تراکم گره بالا هستند، بسیاری از فرش‌های مناطق دیگر تراکم گره کمتری دارند. به عنوان مثال، فرش‌های عشایری مانند فرش‌های بختیاری و قشقایی تراکم گره پایین‌تری دارند و طرح‌های آن‌ها ساده‌تر و خشن‌تر است.

3. طرح و نقوش:

• فرش ابریشم قم: طرح‌های فرش قم غالباً شامل نقوش اسلیمی، گل و بوته، شاه عباسی، لچک و ترنج و گاهی طرح‌های شکارگاه هستند. این طرح‌ها به‌دلیل دقت و جزئیات بالا و استفاده از نقوش پیچیده، بسیار متمایز هستند.
• دیگر فرش‌های ایرانی: هر منطقه از ایران دارای طرح‌های سنتی و منحصربه‌فرد خود است. برای مثال، فرش‌های کاشان به طرح‌های گل و باغ معروف هستند، فرش‌های تبریز از طرح‌های شاه‌عباسی و هندسی استفاده می‌کنند، و فرش‌های ترکمن از نقوش سنتی ترکمنی بهره می‌برند. این تنوع طرح و نقش در هر منطقه، نشانه‌ای از فرهنگ و تاریخ آن منطقه است.

4. رنگ‌بندی:

• فرش ابریشم قم: رنگ‌های استفاده شده در فرش‌های قم عمدتاً زنده و درخشان هستند. رنگ‌های طبیعی مانند قرمز، آبی، زرد و طلایی در این فرش‌ها بیشتر دیده می‌شود. استفاده از رنگ‌های طبیعی و گیاهی به این فرش‌ها ماندگاری و زیبایی خاصی می‌بخشد.
• دیگر فرش‌های ایرانی: در سایر مناطق، بسته به نوع مواد و طرح‌ها، رنگ‌های متفاوتی استفاده می‌شود. برای مثال، فرش‌های تبریز از رنگ‌های ملایم‌تر و کلاسیک‌تر بهره می‌برند، در حالی که فرش‌های ترکمن به استفاده از رنگ‌های تیره و قرمز معروف هستند.

5. اندازه و شکل:

• فرش ابریشم قم: فرش‌های قم معمولاً در اندازه‌های کوچک تا متوسط بافته می‌شوند. این فرش‌ها غالباً به‌صورت قالیچه و تابلوفرش‌های تزئینی تولید می‌شوند که برای نمایش در منازل و فضاهای خاص مناسب هستند.
• دیگر فرش‌های ایرانی: فرش‌های مناطق دیگر در ابعاد مختلفی بافته می‌شوند، از فرش‌های بزرگ برای پوشش کامل کف اتاق تا قالیچه‌های کوچک و فرش‌های گرد. به‌طور کلی، فرش‌های تبریز، کاشان و اصفهان در اندازه‌های بزرگ‌تر و برای پوشش کف کل اتاق استفاده می‌شوند.

6. درخشش و جلوه بصری:

• فرش ابریشم قم: به‌دلیل استفاده از ابریشم، این فرش‌ها دارای درخشش طبیعی هستند که با تغییر زاویه نور، جلوه‌ای متفاوت و بسیار زیبا به خود می‌گیرند. این ویژگی باعث می‌شود که فرش‌های قم در دکوراسیون داخلی بسیار چشم‌نواز باشند.
• دیگر فرش‌های ایرانی: فرش‌های پشمی به دلیل جنس پشم، درخشش کمتری نسبت به فرش‌های ابریشمی دارند. با این حال، فرش‌های پشمی با رنگ‌های غنی و بافت نرم خود، حس گرما و راحتی را به فضا می‌آورند.

7. ارزش و قیمت:

• فرش ابریشم قم: به دلیل استفاده از ابریشم خالص، تراکم گره بالا و ظرافت در بافت و طراحی، فرش‌های قم معمولاً از قیمت بالاتری برخوردار هستند و به‌عنوان یک کالای لوکس و سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شوند.
• دیگر فرش‌های ایرانی: بسته به منطقه، طرح، مواد استفاده شده و کیفیت بافت، قیمت فرش‌های دیگر متفاوت است. برخی از فرش‌های مناطق عشایری یا با تراکم گره کمتر، قیمت پایین‌تری دارند، در حالی که فرش‌های تبریز و اصفهان نیز به‌دلیل کیفیت بالا، قیمت‌های بالایی دارند.

این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که هر نوع فرش ایرانی دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد خود است که آن را از دیگر فرش‌ها متمایز می‌کند. فرش ابریشم قم به‌دلیل زیبایی، کیفیت و ارزش هنری بالا، جایگاه ویژه‌ای در میان فرش‌های ایرانی دارد و به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگ و هنر ایران شناخته می‌شود.